موضعگیری نمایندگان هند و پاکستان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد افغانستان که روز دوشنبه، بیستم اسفند برگزار شد، نشان داد که سیاست این دو قدرت منطقهای در قبال طالبان وارد مرحلهای جدید شده است. در این نشست، نماینده پاکستان از طالبان بهشدت انتقاد و رژیم این گروه را حامی دشمنان پاکستان و همکار گروههای تروریستی بینالمللی از جمله القاعده توصیف کرد، در حالی که نماینده هند علاوه بر خودداری از انتقاد از طالبان، بر تعامل با این گروه تاکید کرد و گفت هند در تلاش است در افغانستان سرمایهگذاری کند.
پارواتاننی هاریش، نماینده دائم هند در سازمان ملل، در این نشست با تاکید بر تعامل و همکاری با طالبان، خواستار گسترش پروژههای توسعهای و بشردوستانه هند در افغانستان شد. در مقابل، منیر اکرم، نماینده پاکستان، طالبان را متهم کرد که از گروههای تروریستی مانند تحریک طالبان پاکستان و ارتش آزادیبخش بلوچستان حمایت میکنند و تهدیدی جدی برای امنیت منطقهاند.
این تغییر مواضع چرخشی آشکار در سیاستهای دو قدرت منطقهای در قبال به طالبان محسوب میشود و نشان میدهد که افغانستان به عرصه جدید رقابت ژئوپلیتیک میان اسلامآباد و دهلینو تبدیل شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پارواتاننی هاریش تاکید کرد که اساس تعاملات فعلی دهلینو با کابل رابطه دیرینه مردم هند و افغانستان است و هند به حمایت از مردم افغانستان ادامه خواهد داد. او با اشاره به دیدار ماه ژانویه ویکرام میسری، دبیرکل وزارت خارجه هند، با مولوی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، در دبی گفت: «در این دیدار، دو طرف درباره موضوعهای دوجانبه و تحولات منطقهای گفتگو کردند و طرف افغان از هند به دلیل ادامه تعامل و حمایت از مردم افغانستان قدردانی کرد.»
این دیدار بالاترین سطح روابط دیپلماتیک بین هند و طالبان از زمان به قدرت رسیدن این گروه در سال ۲۰۲۱ محسوب میشود. نماینده هند همچنین اعلام کرد که دهلینو علاوه بر کمکهای بشردوستانه، در حال بررسی سرمایهگذاری در پروژههای توسعهای افغانستان است. او گفت: «تصمیم گرفته شد که هند در آینده نزدیک، علاوه بر کمکهای بشردوستانه جاری، در پروژههای توسعهای نیز مشارکت داشته باشد.»
پارواتاننی هاریش در ادامه افزود: «افغانستان و هند روابطی دیرینه دارند و بهعنوان دو کشور همسایه، پیوندهای فرهنگی و تاریخی اساس تعاملات فعلی را شکل داده است. ما همچنان وضعیت افغانستان را زیر نظر داریم و در تلاشهای بینالمللی برای حفظ ثبات و صلح در این کشور مشارکت خواهیم داشت.»
نماینده هند همچنین اعلام کرد که در نشستهای بینالمللی از جمله نشستهای دوحه و فرمت مسکو، برای تمین صلح، ثبات و توسعه در افغانستان مشارکت فعال داشته است.
هند مانند دیگر دولتهای جهان، رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته، اما از زمان بازگشت این گروه به قدرت، روابط با مقامهای وزارت خارجه این گروه را محتاطانه گسترش داده است. سفارت و کنسولگریهای افغانستان در هند یک سال پیش به دیپلماتهای موردتایید طالبان واگذار شدند و سفارت هند در کابل نیز با حضور گروهی از دیپلماتهای هندی فعال شده است.
موضع پاکستان: حمله دیپلماتیک علیه طالبان
در مقابل، پاکستان که در گذشته مهمترین حامی طالبان محسوب میشد، در نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل بهشدت علیه این گروه موضع گرفت. منیر اکرم، نماینده دائم پاکستان در سازمان ملل، در سخنرانی خود طالبان را به حمایت از گروههای تروریستی متهم کرد و گفت: «بزرگترین تهدید برای امنیت و ثبات در افغانستان، منطقه و جهان، بیش از ۲۰ سازمان تروریستیاند که در افغانستان فعالیت دارند.»
او تاکید کرد که طالبان برای مقابله با داعش خراسان تلاش میکند، اما در این زمینه چندان موفق نبودهاند و تصریح کرد: «طالبان در حال جنگ با داعشاند، اما همانطور که حملات اخیر در افغانستان، کرمان در ایران، مسکو در روسیه و پیشاور در پاکستان نشان داده است، این تلاشها کافی نیستند.»
منیر اکرم بزرگترین نگرانی پاکستان را حمایت طالبان افغانستان از تحریک طالبان پاکستان اعلام کرد و افزود: «تحریک طالبان پاکستان با داشتن بیش از شش هزار جنگجو، بزرگترین سازمان تروریستی فعال در افغانستان است که از پناهگاههای امن خود در نزدیکی مرز ما، حملات متعددی علیه نیروهای نظامی، غیرنظامیان و زیرساختهای پاکستان انجام داده است. ما مدارک روشنی داریم که نشان میدهد مقامهای طالبان نهتنها این حملات را نادیده گرفتهاند، بلکه در برخی موارد با تحریک طالبان پاکستان همکاری کردهاند.»
او همچنین هشدار داد که تحریک طالبان پاکستان در حال تبدیل شدن به یک چتر حمایتی از سایر گروههای تروریستی در منطقه است و هشدار داد: « با توجه به ارتباطات دیرینه تحریک طالبان پاکستان با القاعده، این گروه میتواند به تهدیدی جهانی تبدیل شود.»
نماینده پاکستان همچنین اعلام کرد که نیروهای امنیتی این کشور در عملیاتهای مرزی علیه تحریک طالبان پاکستان، مقدار قابلتوجهی تسلیحات مدرن کشف و ضبط کردهاند که به نظر میرسد آنهاییاند که نیروهای خارجی در افغانستان باقی گذاشتهاند و به دست طالبان افتادند.
صحبتهای نمایندگان هند و پاکستان در نشست شورای امنیت در مورد افغانستان نشان میدهد که سیاستهای دو قدرت منطقهای که اختلافهای مرزی عمیق و دیرینهای دارند، در قبال طالبان کاملا متحول کرده است. پاکستان که زمانی حامی اصلی طالبان دانسته میشد، اکنون این گروه را تهدیدی برای امنیت خود میداند، زیرا به باور مقامهای پاکستان، خاک افغانستان به پناهگاه امن دشمنان این کشور تبدیل شده است. در حالی که هند که در گذشته یکی از مخالفان سرسخت طالبان بود و در دهه ۱۹۹۰ از ائتلاف شمال به فرماندهی احمدشاه مسعود حمایت میکرد، اکنون سیاست تعامل با این گروه را برگزیده و به دنبال افزایش نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک خود در افغانستان است.